لیکن پلان یک نوع بیماری التهابی به نسبت شایع پوست و مخاط می باشد. گرچه این بیماری غالبا در اشخاصی که میانسال هستند اتفاق می افتد، ولی احتمال ابتلا در هر سنی وجود دارد.
معرفی دلایل بیماری لیکن پلان
- بعضی مواقع در اثر واکنش به یک داروی خاص مانند آنتی بیوتیک های سولفونامید یا داروهای ضد روماتیسمی دارای طلا، ایجاد می شود.
- امکان دارد ناشی از یک ویروس باشد.
- لیکن پلان، در ارتباط با استرس نیز می باشد.
- کرم‌ها یا پمادهای کورتونی برای کاهش التهاب و خارش تجویز می شوند. برای بهتر پخش شدن و نفوذ این داروها، آن‌ها را حتما بلافاصله پس از حمام کردن استفاده نمایید.
آشنایی با علائم بیماری لیکن پلان
- بیماری لیکن پلان همیشه با ضایعات برجسته بنفش رنگی که بیشتر بسیار خارش دار هم هستند بروز می کند.
- لیکن پلان در اشکال مختلفی مشاهده می‌شود و در اشخاص گوناگون امکان دارد به گونه متفاوتی ظاهر شود.
- این بیماری امکان دارد هر قسمتی از بدن را درگیر نماید ولی معمولا بطور کلی مچ دست و پا را درگیر می کند.
- بعضی مواقع در محل خراش پوست ضایعات لیکن پلان به وجود می آید که به این پدیده فنومن کوبنر گفته می شود.
- علاوه بر اشکال مختلف لیکن پلان، شدت این بیماری نیز در اشخاص مختلف متفاوت می باشد. امکان دارد تنها قسمتی از مچ دست و پا درگیر شده باشد و یا اینکه برعکس ممکن است تقریباً همه سطح پوست مبتلا باشد.
معرفی مناطق درگیر لیکن پلان
پوست
- با وجود برجستگی هایی به رنگ قرمز تیره تعیین می‌شود که می‌توانند خارش بسیاری را به همراه داشته باشد. در برخی از موارد یک هاشور سفید مشاهده می‌شود. این ضایعات در هر قسمتی از بدن امکان دارد به چشم بخورد، اما بیشتر در مناطق مچ دست‌ها و مچ پاها مشاهده می‌شوند.
- ضایعات لیکن پلان بر روی نواحی ران ها همیشه ظاهر تیره تری دارند و امکان دارد به شکل پیچ های کلفت به ویژه روی ساق پاها مشاهده شوند.
- در لیکن پلان نوع تاولی یک مورد نادر می باشد این ضایعات به شکل تاول مشاهده می‌شوند.
- بسیاری از موارد لیکن پلان در مدت ۲ سال بهبود پیدا می کند و موجب به وجود آمدن لکه‌های قهوه‌ای رنگ در محل ضایعات می‌شوند که امکان دارد با گذشت زمان بدون درمان کمرنگ تر شوند.
دهان
- این بیماری، در قسمت درونی گونه‌ها مشاهده می‌شود، اما می‌تواند زبان، لب‌ها و لثه را درگیر نماید.
- درمان لیکن پلان دهان دشوار تر از بقیه قسمت ها است و دوره درگیری در آن بیشتر از نوع پوستی می باشد.
- لیکن پلان دهانی، به صورت ضایعاتی با خطوط و نقاط سفید رخ می دهد. اشکال شدیدتر لیکن پلان دهانی می‌تواند موجب تشکیل زخم‌های دردناکی در دهان شود که شبیه ضایعات قارچی یا عفونت باشد.
ناحیه تناسلی
این نوع از بیماری لیکن پلاس کمتر به چشم می خورد. تقریبا یک پنجم زنان درگیر می‌شوند. مناطق قرمز یا زخم‌های باز، باعث درد به ویژه زمان نزدیکی می‌کنند و احتیاج به درمان دارند.
ناخن
- بخش عمده تغییرات ناخن به دلیل آسیب بستر یا ریشه ناخن به وجود می آید.
- همیشه فقط چند ناخن دست یا پا درگیر می‌شود، اما در برخی موارد همه ناخن‌ها گرفتار می‌شوند.
- تغییرات ناخن در لیکن پلان شامل تشکیل شیار طولی، جداشدن، نازک شدن ناخن و از دست دادن ناخن می باشد.
پوست سر
لیکن پلان می‌تواند قسمت‌های مودار مثل پوست سر را به صورت نادر درگیر نماید. و موجب به وجود آمدن قرمزی، تحریک و ریزش مو می‌شود.
نحوه تشخیص بیماری لیکن پلان
برخی از متخصصین پوست در صورت وجود علائم آشکار با مشاهده پوست و ناخن و دهان شما متوجه این بیماری می شوند . بعضی دیگر از متخصصین در صورت داشتن شک به وجود این بیماری قسمتی از پوست شما را نمونه برداری می کنند و توسط میکروسکوپ به بودن یا نبودن این بیماری پی می برند.
متخصصین دندانپزشک هم می توانند وجود این بیماری را در درون دهان شما تایید نمایند.
درمان بیماری لیکن پلان
در حال حاظر هیچ گونه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. این بیماری بصورت خود به خودی امکان دارد خوب شود . ولی اگر این بیماری شما را آزار می دهد پزشک متخصص پوست و مو می تواند برای سرعت بخشیدن به بهبود این بیماری و کاهش علائم آن از درمان های زیر بکار بگیرند :
- آنتی هیستامین ها : موجب کم شدن خارش می شوند.
- کورتیکواستروئید موضعی : یک نوع داروی مالیدنی می باشد که برای کاهش تورم و قرمزی مورد استفاده قرار می گیرد.
- کورتیکواستروئید خوراکی : این دارو زمانی که استفاده می شود که بیمار طی دراز مدت درگیر این بیماری بوده است و یا پوست بیمار برجستگی ها و زخم های دردناک دارد.
- پووا تراپی (PUVA THERAPY): یک نور درمانی می باشد که به درمان کمک می کند.
- رتینوئیک اسید : دو روش دارد اولی بر روی پوست قرار داده می شود و دومی بصورت قرص شکل استفاده می شود و موجب بهتر شدن ضایعات پوست می شود.
- پماد تاکرولیموس و یا کرم پیمکرولیموس برای اطلاع از عوارض احتمالی آن از پزشک خود سوال کنید.
زمانی که این بیماری در درون دهان ایجاد می شود اگر همراه با درد و علائم خاصی نباشد درمان خاصی نیاز ندارد ولی اگر با درد و سوزش و تاول و زخم همراه باشد باید آن را درمان نمود.
انواع راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری لیکن پلان
لیکن پلان پوستی
- حتما استرس را از خود دور کنید. استرس موجب افزایش این بیماری می شود.
- محل خارش را آرام خارش دهید. بکارگیری از یک پارچه سرد و یا استفاده از بلغور جو در حمام می تواند کمک خوبی برایتان باشد.
- سعی کنید بوسیله خاراندن، به پوست شما آسیب وارد نشود چون آسیب به پوست برای این بیماری مضر می باشد.
لیکن پلان دهانی
اگر لیکن پلان در دهان شما به وجود آمد شما ممکن است به سرطان دهان مبتلا شوید پس بهتر است موارد زیر را حتما رعایت نمایید:
- سیگار نکشید.
- از توتون و تنباکو استفاده نکنید.
- از الکل استفاده نکنید.
- هر ۶ماه یکبار برای بررسی وجود سرطان دهان به یک دندانپزشک و یا متخصص پوست مراجعه نمایید.
- از مواد غذایی که می تواند لیکن پلان را بدتر کند استفاده نکنید مثل میوه های ترش و آبمیوه ها و یا غذاهای ادویه دار و هرچیزی که می تواند موجب بدتر شدن لیکن پلان شود.
- از تنقلات ترد و شور ( مانند چیپس) و یا نوشیدنی های کافئین دار مثل نوشابه و چای پررنگ دوری کنید.
- برای لیکن پلان پوست سر و یا تناسلی هم حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا به شما با توجه به شرایط خودتان بگوید که چه راهکارهایی برای جلوگیری از گسترش آن وجود دارد.
